“ანტიჟურნალისტიკა ანუ ქრონიკული ალიაქოთი”

                      

ამ სათაურით დაიბეჭდა ბროშურა, რომელიც დევანდელი, ე.წ. მეოთხე ხელისუფლების მხილებასა და მანკიერი მხარეების გამოაშკარავებას ეძღვნება.

ბროშურას წინასიტყვაობად ილია ჭავჭავაძის მოსაზრება აქვს წამძღვარებული: ”იმ გაზეთს, რომელსაც აქვს თვისის ღირსების ცნობა, თვისი პატივისცემა და თვისი კეთილშობილური თავმოწონება, იგივე ღირსებით, იმავე პატივისცემით უნდა მოექცეს ყოველს კერძო პირს და ყოველს საზოგადოებას.”

”ქართუ ჯგუფის” მიერ შეგროვებული ყველა მასალა, სხვადასხვა დროს, ბიზნესმენ ბიძინა ივანიშვილის წინააღმდეგ იბეჭდებოდა ქართულ პრესაში. რას ემსახურებოდა გაზეთების, ”ალიასა” და ”კვირის ქრონიკის” მიზანმიმართული, ცილისმწამებლური კამპანია ბიძინა ივანიშვილისა მისამართით, ამის დასადგენად ”ქართუ ჟგუფმა” ძალიან საინტერესო კვლევა ჩაატარა.

აღსანიშნავია, რომ საკმაოდ თამამი ბრალდებებს აბსოლუტურად ობიექტური საფუძველი აქვს.

ბროშურის პირველ თავში მოკლედ არის საუბარი, იმ დანაშაულებრივი ქმედებების შესახებ, რომელსაც გაზეთ ”ალიასა” და ”კვირის ქრონიკის” ხელმძღვანელობა და ზოგიერთი ჟურნალისტი ეწევა. განმარტებულია ის სამი ძირითადი მიზეზი, რის გამოც ”ქართუ ჯგუფი” ამ ფორმით გამოხატავს პროტესტს:

1.      დაშანტაჟებისა და ”მხილების” მცდელობები

2.    დაუფარავი მინიშნებები - გადაიხადეთ ფული

3.    რეკეტის მსხვერპლთა აღიარებები

            დეტალურადაა აღწერილი, როგორ ცდილობდნენ ჟურნალსტები ბიძინა ივანიშვილის საქმიანი რეპუტაციის შელახვასა და პიროვნული თვისებების დაკნინებას.

            სიზუსტისთვის მოყვანილია ციტატები, ამონარიდები გაზეთებიდან. აქვეა აღნიშნული, რომ ”ქართუ ჯგუფი” არ აპირებს რაიმეს მტკიცებას უარგუმენტებოდ... ასეთი რმ ჩვენთვის მიუღებელია. ეს ”ალიასა” და ”კვირის ქრონიკის” ხელწერაა და მას კატეგორიულად ვემიჯნებით.”

            ”ქართუ ჯგუფი” ღიად საუბრობს იმ ფაქტზე, რომ ბადრი პატარკაციშვილი რეგულარულად აფინანსებს ”ალია-ჰოლდინგს” და ამით ყიდულობს სიმშვიდეს. აღსანიშნავია, რომ ამ ინფორმაციის გავრცელებისას ”ქართუ ჯგუფი”  კონკრეტულ წყაროს არ ასახელებს (”ჩვენ დაგვიკავშირდნენ პიროვნებები, რომლებიც ადასტურებენ”...). თავის მხრივ კი ”ალიას” ”მედიის პროფესიული სტანდარტების” დარღვევაში ადანაშაულებს. ღიად ამხელს მანკიერი მეთოდების გამოყენებაში შემდეგი ქვესათაურებით:

1.      მუქარა და აგრესია

2.      სათაურებით მანიპულირება: რაც სათაურშია - ტექსტში არ არის

3.      ტერმინოლოგია და წყაროები

4.      ხელოვნურად შექმნილი ქაოსი, ანუ ეშმაკი ფეხს მოიტეხს

5.      ჩემი შენ გითხარიო

6.      წინააღმდეგობრივი პარალელები

თითოეულში ძალიან საინტერესოდაა შეჯერებული, გაზეთიდან მოყვანილი ციტატები და ”ქართუ ჯგუფის” არგუმენტირებული პასუხები.

ბროშურაში დაბეჭდილია ”ქართუ ჯგუფის” პრესსამსახურის განცხადება სახელწოდებით ”გვეკამათეთ არგუმენტებით და არა - აბსტრაქტულად”.

გამოქვეყნებულია ქართული მედიის მიერ ჩატარებული სოციოლოგიური კვლევის შედეგები, საზოგადოებისათვის ცნობილი პიროვნებების ნეგატიური კომენტარები ბიძინა ივანიშვილისა და ”ქართუ ჯგუფის” მისამართით.

მე-7 თავის სახელწოდებაა ”ვამხელთ ”ალია-ჰოლდინგს!” ამ თავში მოყვანილია 4 კონკრეტული ფაქტის დეტალური განხილვა.

დანართის სახით დაბეჭდილია, ბიძინა ივანიშვილის ინტერვიუ, რათა მკითხველმა თავად გააკეთოს ობიექტური დასკვნები.

ბროშურა თბილისში, 2008 წელს გამოიცა და სულ 140 გვერდს მოიცავს. მასში ანონსის სახით წერია, რომ შეგროვებული კომპრომატები არასრულადაა წარმოდგენილი, რის გამოც კიდევ დაიბეჭდება ბროშურის ახალი ვარიანტი სახელწოდებით: ”ალია” და ”კვირის ქრონიკა” - სიცრუის მანქანის ფლაგმანი”.

”დედას გეფიცებიზე” გაცემული სესხები

          ქვეყანაში არსებული ეკონომიკური კრიზისის ფონზე მსესხებლებს გაუჭირდათ ბანკიდან აღებული კრედიტების დაფარვა. ”კრედიტ ინფოს” მონაცემებით, მიმდინარე წლის 16 ოქტომბრის მდგომარეობით, ვადაგადაცილებული და დაუბრუნებელი სესხების რაოდენობა 156’393-ია, რაც საერთო რაოდენობის 28%-ს შეადგენს.http://www.creditinfo.ge/news_ge.html#ancor6

ბოლო დროს ვრცელდება ინფორმაცია, ბანკების მხრიდან უძრავ-მოძრავი ქონების ჩამორთმევის შესახებ. ერთი შეხედვით ამაში ალოგიკური და უკანონო არაფერია. ვინაიდან თუ გირავნობის ხელშეკრულება კანონიერია(კანონის დაცვითაა შედგენილი) და მსესხებელი გადახდისუუნაროა, ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თანხის  დაუბრუნებლობის შემთხვევეში, ბანკს აქვს მისი ქონების განკარგვის უფლება.  სულ სხვა სიტუაციაა მოძრავ ქონებასთან მიმართებაში(სასაქონლო მარაგები, საოჯახო ტექნიკა, ავტომობილი და სხვა). ვინაიდან, ზოგ შემთხვევაში დამგირავებელს არ აქვს მათი უფლებრივი დამადასტურებელი დოკუმენტაცია.  შესაბამისად,  საინტერესოა ის სამართლებრივი ინსტრუმენტები, რომლებიც არეგულირებენ ურთიერთობას მსესხებელსა და გამსესხებელს  შორის.

სესხის გაცემის პროცედურებს საქართველოს კანონმდებლობა არ არეგულირებს. ამ უკანასკნელს  თითოეული ბანკი  ინდივიდულალურად განსაზღვრავს(ზოგადი პრინციპები და ნორმატივები მოცემულია კანონში ”კომერციული ბანკების შესახებ”)http://nbg.gov.ge/uploads/legalacts/nbg1.4.3lawactivitiesofcombanks.pdf.     ზოგადად კი პროცედურა შემდეგი ეტაპებისაგან შედგება: სასესხო განაცხადის მიღება, მსესხებლის ფინანსური და ქონებრივი ინფორმაციის მოძიება, განაცხადის გატანა-დამტკიცება საკრედიტო კომიტეტზე, სასესხო და საგირავნო-იპოთეკის ხელშეკრულებების გაფორმება და სესხის გაცემა.

აუცილებელია გირავნობის ხელშეკრულებას თან ერთვოდეს ”გირავნობის საგნის ზოგადი ან სპეციფიკური ნიშნებით აღწერა ისე, რომ შესაძლებელი იყოს მისი განსაზღვრა” - განმარტებულია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 258-ე მუხლის გ პუნქტში (”კანონი რეგისტრირებული გირავნობის შესახებ”).

კითხვაზე რამდენად აუცილებელია ქონების დეტალური აღწერა გირავნობის ხელშეკრულებაში ”თი-ბი-სი” ბანკის საკრედიტო ექსპერტმა ილონა მიქაიამ გვპასუხა: ”დოკუმენტაციას, რა თქმა უნდა, ვითხოვთ ეს არის პირველადი და აუცილებელი”  ჩვენს რეალობაში კი არსებობს ისეთი ფაქტები, რომელიც ამ კანონს ეწინააღმდეგება. მაგალითად,  ერთ-ერთი მსხვილი ბანკის ხელშეკრულებაში (”საბანკო კრედიტისა და გირავნობის შესახებ”) მე-3-ე პუნქტში (კრედიტის უზრუნველყოფა) მითითებულია: ”მსესხებლის მიერ ამ ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვალდებულებათა უზრუნველსაყოფად მსესხებელი აგირავებს შემდეგ ქონებას: უზრუნველყოფის საგანი და მესაკუთრე: ---------_ის საოჯახო ნივთები: ტელევიზორი-”სამსუნგი”, მაცივარი-”ელჯი”, დივიდი, მუსიკ. ცენტრი, პერსონალური კომპიუტერი, მისაღები ოთახის გარნიტური, საძინებლის გარნიტური, სამზარეულოს გარნიტური”.  ქონების ჩამონათვალი რეალურად მსესხებელის საკუთრებაში არ არის. ის, რომ მსესხებელი არაკეთისინდისიერი აღმოჩნდა და მან არარსებული საოჯახო ტექნიკა და აქსესუარები მიუთითა გირავნობის ხელშეკრულებაში, საქმის ერთი მხარეა. თუმცა, მეორე მხრივ, იბადება შეკითხვა: რატომ არ დარწმუნდა კრედიტ ოფიცერი აღნიშნული გირავნობის ობიექტები ნამდვილად იყო თუ არა მსესხებლის საკუთრებაში? ფიზიკური პირი ხომ, მხოლოდ და მხოლოდ, პირადი ქონებით არის პასუხისმგებელი.  აღნიშნული ხელშეკრულება დღემდე დავის საგანია. საქმე საარბიტრაჟო სამსახურს გადაეცა. თუ რამდენად აქვს ბანკს მსგავსი გირავნობის ხელშეკრულებით მსესხებელს მოთხოვოს ან ჩამოართვას გირავნობის ობიექტები, არბიტრი გიორგი დინგაშვილი ამბობს: ”მოთხოვნის უფლება ბანკს ყოველთვის აქვს, მაგრამ გარანტია ეს უკვე მეორე საკითხია. ჩვენ გავცემთ დოკუმენტს, რომლის თანახმადაც მსესხებელს ევალება საკრედიტო ხელშეკრულებაში მითითებული ვალდებულების შესრულება. აქ არბიტრაჟის კომპეტენცია წყდება და ბანკმა თავად უნდა აამუშაოს თანხის ამოღების მექანიზმები. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 260/1 მუხლში წერია, რომ ”დაგირავებული ნივთი შეიძლება გადავიდეს კრედიტორის (მოგირავნის) საკუთრებაში ამ კანონით გათვალისწინებულ საფუძველზე, მხოლოდ რეგისტრირებული გირავნობის შემთხვევაში და ამის შესახებ პირდაპირ უნდა აღინიშნოს ხელშეკრულებაში.” როგორც დღეს მსესხებელი ამბობს, მას არ აქვს პირადი აქტივები და სესხის გადახდას ვერანაირად ვერ შეძლებს. ამ შემთხვევაში რა უნდა მოიმოქმედოს ბანკმა?

კომპეტენტური აზრის მისაღებად მივმართეთ  ”საქართველოს ბანკების ასოციაციის” პრეზიდენტის მოადგილეს - გოგიტა ცუცქირიძეს. მისი თქმით,”თუ არ აქვს არანაირი აქტივი და სასამართლომ  ცნო გადახდისუუნაროდ, ეს არის დაკარგული სესხი და ბანკმა უნდა ჩამოწეროს თავის მოგებიდან.” ზემოთ ხსენებული მაგალითის საფუძველზე შეგვიძლია ვიმსჯელოთ კრედიტ ოფიცერის დაუდევრობაზე, რადგან მსესხებლის განცხადებით მას ადგილზე არ აღუწერია გირავნობის ობიექტები. ხელშეკრულება შედგა ზეპირი გასაუბრებით. კრედიტ ოფიცერმა ისე წარადგინა განაცხადი საკრედიტო კომიტეტზე, რომ სესხი დამტკიცდა. ამას შედეგი ადასტურებს. გოგიტა ცუცქირიძე თეორიულ დაშვებას აკეთებს, საერთოდ კი ასეთ შემთხვევებს რეალობაში გამორიცხავს: ”ცალკეული კრიმინალისტური შემთხვევები კრიმინალისტებს მივანოთ. თუ ვიღაც ოფიცერმა ეგეთი მახინაცია ჩაიდინა, ეს არის წმინდა კრიმინალი, რომელიც გამოსაძიებელია. ერთეულ შემთხვევებს ვერსად ვერ გამორიცხავ, მაგრამ ის, რომ ეს არის ტენდენცია პრინციპულად და კატეგორიულად გამორიცხულია.”  იმის საპასუხოდ რამდენად ხშირია ასეთი შემთხვევები, გასული წლის მონაცემებით შპს ”შალვა ქურდაძე და კომპანია”- მუდმივმოქმედი არბიტრაჟის  წევრის განცხადებით, ასეთი თვეში 3-4 საქმე შედის. ზოგადად კი არავინ უარყობს პრობლემური სესხების ზრდის ტენდენციას(http://nbg.gov.ge/index.php?m=404).  ვადაგადაცილებული სესხების უმეტესობა მიკრო, ექსპრეს და სამომხმარებლო სესხებია. გამოიკვეთა, რომ დარღვევები არც თუ ისე იშვიათია და ამის მიზეზი  ხშირ შემთხვევაში მსესხებლის არაკეთილსინდისიერებასთან ერთად, ბანკის მხრიდან არასათანადოდ შედგენილი ხელშეკრულებებია. ანუ სხვა სიტყვებით, რომ ვთქვათ სესხის გაცემისას ბანკები აქცენტს აკეთებენ რაოდენობაზე და არა ხარისხზე. შედეგი კი დაუბრუნებელი სესხებია.